Kalendarium Stowarzyszenia Wychowanków AGH 1945–2010
- Szczegóły
- Kategoria: numer 4
- 05 listopad 2010
Pod koniec 2010 roku obchodzona będzie 65. rocznica istnienia Stowarzyszenia Wychowanków AGH w Krakowie.
W dniu 8 grudnia 1945, a więc pół roku po zakończeniu wojny oraz niecały rok po opuszczeniu Krakowa przez okupanta (18 stycznia 1945), zebrała się na apel Stowarzyszenia Asystentów AG w auli uczelni znaczna grupa absolwentów AG, aby uzyskać szczegółową informację o stratach materialnych uczelni, i co najważniejsze, o stanie kadry profesorskiej i ofiarach pośród absolwentów i studentów związanych z obroną ojczyzny i walką niepodległościową. Zebrani postanowili podtrzymać zadzierzgniętą wtedy w auli więź i powołać do życia stałą organizację, której zadaniem miało być utrzymywanie i rozwijanie bliższych kontaktów koleżeńskich, a także bieżącej współpracy z uczelnią.
W ten sposób narodziła się idea ukonstytuowania Stowarzyszenia Wychowanków AG, najpierw w formie Komisji Statutowo-Regulaminowej, a później po przekształceniach, Komitetu Organizacyjnego SW AG. Zadanie zostało uwieńczone całkowitym sukcesem, do czego przyczyniło się głównie osobiste zaangażowanie koleżanek i kolegów, których dzisiaj znamy tylko z przekazów, materiałów publikowanych oraz danych archiwalnych SW AGH i ze wspomnień najstarszego pokolenia absolwentów uczelni.
W niniejszym kalendarium zamieszczono najważniejsze zdarzenia związane z funkcjonowaniem SW AGH w całej 65-letniej historii najstarszej organizacji wychowanków wyższych uczelni w Polsce.
Rok 1945
• 8 grudnia, Kraków – Zjazd absolwentów Akademii Górniczej, zwołany przez Stowarzyszenie Asystentów AG na wniosek głównie kolegów z Górnego Śląska, dla oceny zniszczeń wojennych materialnych uczelni oraz osobowych wśród profesorów oraz studentów i absolwentów AG. Prezydium Zjazdu pod przewodnictwem Tadeusza Majewskiego tworzyli: Bolesław Krupiński, Tadeusz Laskowski, Władysław Michejda, Stanisław Śpiewak i Zygmunt Wusatowski.
• Powołanie stałej Komisji Statutowo-Regulaminowej Stowarzyszenia Wychowanków Akademii Górniczej z siedzibą w Krakowie w składzie: Feliks Zalewski (przewodniczący), Stanisław Gisman, Władysław Michejda, Marian Orman, Julian Sulima-Samujłło, Adam Stupnicki, Stanisław Śpiewak, Jerzy Wiland dla opracowania projektu Statutu SW AG i przygotowania następnego zjazdu.
• Uchwała o uczczeniu ofiar wojny 1939–1945 w formie specjalnych tablic pamiątkowych.
Rok 1946
• 15 lipca, Katowice – CZPW, ukonstytuowanie koleżeńskiej akcji pomocowej dla wsparcia wdów i sierot po zmarłych kolegach; utworzono Komitet Koleżeński, a kierownikiem został Kazimierz Suszyński.
• 7 grudnia (Barbórka) Kraków – Drugi Zjazd Wychowanków AG zwołany przez Komisję Statutowo-Regulaminową i Stowarzyszenie Asystentów AG połączony ze zjazdem naukowym nt.: „Kształcenie i wychowanie inżyniera górnika i hutnika”.
• Zatwierdzenie projektu „Statutu SW AG” opracowanego pod opieką S.Z. Stopy.
• Na miejsce Komisji Statutowo-Regulaminowej utworzono stały Komitet Organizacyjny SW AG (działał do 1949) w składzie: Feliks Zalewski – przewodniczący, Hubert Gruszczyk, Marian Orman, Stanisław Srebnicki, Stanisław Stopa.
• Projekt Statutu SW AG przekazano do rejestracji w Ministerstwie Administracji w Warszawie.
• Podjęcie uchwały wobec wszystkich absolwentów AG o koleżeńskim obowiązku wpłaty kwoty w wysokości 2% miesięcznie od poborów na rzecz Koleżeńskiej Akcji Samopomocowej.
Rok 1947
• 11 lutego, Kraków – Podjęcie uchwały przez Walne Zebranie Stowarzyszenia Asystentów AG o przekazaniu majątku i własnej siedziby dla Stowarzyszenia Wychowanków AG.
• 22 listopada, Kraków – Podjęcie uchwały Władz Stowarzyszenia Asystentów AG o przystąpieniu własnych członków, jako koła organizacyjnego do SW AG wobec groźby likwidacji Stowarzyszenia Asystentów AG przez władze państwa w wyniku ogólnopolskiej akcji podjętej w stosunku do organizacji niezależnych.
Lata 1948–1949
• 8 maja 1948, Chorzów – Zjazd Koleżeński. Oficjalne przejęcie Akcji Pomocy Koleżeńskiej przez SW AG i utworzenie Akcji Zapomóg dla Wdów i Sierot po zmarłych kolegach. Kierownikiem Akcji został Józef Miąsik.
• 20 października 1948, Kraków – Rejestracja po 2 latach oczekiwań, Statutu Stowarzyszenia Wychowanków AG przez Wydział Społeczno-Polityczny Krakowskiego Urzędu Wojewódzkiego (pismo nr SPS-IV-3/49/48) w oparciu o pozytywną decyzję Ministerstwa Administracji w Warszawie.
• 11 grudnia 1948, Kraków – I Walne Zebranie Wyborcze członków Stowarzyszenia Wychowanków AG oraz zjazd naukowy członków. Wybór pierwszego zarządu na podstawie zarejestrowanego statutu w składzie: I przewodniczący – Feliks Zalewski, I wiceprzewodniczący – Feliks Olszak, II wiceprzewodniczący Tadeusz Rumanstorfer, III wiceprzewodniczący Antoni Sałustowicz, sekretarz – Stanisław Stopa, skarbnik Kazimierz Mischke.
Wzięło w nim udział ponad 200 członków założycieli Stowarzyszenia, którzy często składali deklaracje przystąpienia do SW AG już wcześniej, bo pod koniec 1945 roku.
Kolejne Walne Zebrania Sprawozdawczo-Wyborcze członków SW AGH odbywały się odtąd w odstępach na ogół trzechletnich aż do 1983 roku, kiedy to po zmianie statutu zastąpiono je Zjazdami Krajowymi SW AGH. Walne Zebrania odbyły się kolejno w następujących terminach: 1950, 1953, 1955, 1957, 1960, 1963, 1966, 1969, 1973, 1977 oraz 20.01.1983.
• Rok 1949 to czas rozwijania „skrzydeł” i agitacji na rzecz powstałego SW AGH. Rozesłano apel do absolwentów uczelni, w którym zachęcano do zainteresowania się świeżo utworzoną organizacją wychowanków, informowano o jej celach i zamierzeniach.
• W lipcu 1949 roku Stowarzyszenie poszerza swą nazwę w związku ze zmianą nazwy uczelni na Akademia Górniczo-Hutnicza.
• W Krakowie zostało zorganizowane tzw. Krakowskie Ognisko SW AGH (Stanisław Z. Stopa), jako statutowa jednostka regionalna.
Podobne jednostki utworzono w 1950 roku w Katowicach (Tadeusz Rumanstorfer) i w Warszawie (Kazimierz Paszyński). Przetrwały one do 1976 roku.
• W jednostkach przemysłowych górnictwa i hutnictwa (CZPH i CZPW) tworzono koła zakładowe SW AGH. Akcją opiekowali się Paweł Kielski (hutnictwo) i Władysław Biernacki, Bolesław Krupiński i Kazimierz Suszyński (górnictwo). Powoływani byli tzw. rzecznicy, wokół których skupiali się członkowie tworzących się kół terenowych lub zakładowych SW AGH.
W 1950 powstało 10 kół, a liczba ich rosła bardzo szybko w kolejnych latach: do 40 kół w 1966 roku, 81 w 1983 roku, 100 w 1985 roku i 176 kół w 1990 roku. Wysoka liczba kół utrzymywała się przez następnych 10 lat, po czym zaczęła maleć w związku z postępującą reorganizacją w przemyśle i likwidacją ośrodków skupiających na ogół znaczną liczbę absolwentów uczelni.
Lata 1950 –1954
• 1 listopad 1950 – ukończono budowę pomnika nagrobnego prof. Karola Bohdanowicza w Alei Zasłużonych na Powązkach w Warszawie, do czego przyczyniły się ofiary pieniężne złożone przez uczniów i wychowanków profesora oraz środki skierowane przez Radę Ministrów, Urzędy Górnicze i PIG. Akcja objęła środowiska wychowanków w Warszawie, Katowicach i Krakowie.
W tym samym czasie kończono edycję wielkiego dzieła K. Bohdanowicza pt. „Surowce Mineralne Świata”.
• Organizacja 4 kolejnych Zjazdów Naukowych SW AGH (częściowo przy udziale NOT) oraz Walnych Zebrań Sprawozdawczo-Wyborczych i Sprawozdawczych SW AGH.
• 6 marca 1953 Kraków – wybór prof. Walerego Goetla na przewodniczącego SW AGH.
• 19 czerwca 1954 Kraków – stowarzyszenie zorganizowało I Sesję Naukową AGH dotyczącą eksploatacji i przeróbki zastępczych surowców kopalnych połączoną ze zjazdem wychowanków uczelni.
Rok 1955
• 10 kwietnia 1955, Kraków – Nadano po raz pierwszy w historii stowarzyszenia godność członków honorowych SW AGH: Waleremu Goetlowi, Janowi Krauzemu, Antoniemu Sałustowiczowi i Feliksowi Zalewskiemu na podstawie uchwały Walnego Zebrania. Do 2009 roku godność tę otrzymało 55 osób.
Lata 1956 –1967
• Zorganizowano 13 kolejnych sesji naukowych AGH dla pionu górniczego, hutniczego i materiałów budowlanych połączonych ze zjazdami wychowanków uczelni i członków SW AGH.
• 1959 Kraków – Powołanie Komitetu Kuratorskiego Stypendium Naukowego im. prof. Witolda Budryka pod patronatem SW AGH.
• 19 stycznia 1960 – Przyznanie na 2 lata stypendiów naukowych im. W. Budryka trzem młodym pracownikom z zakresu nauk górniczych.
• 1967 – Członkowstwo honorowe nadano B. Krupińskiemu i Emilowi Zającowi.
Rok 1968
• 2 października 1968, Kraków – świętowano Jubileusz 20-lecia zatwierdzenia Statutu SW AGH połączony ze Zjazdem Koleżeńskim członków Stowarzyszenia. Przyznano członkowstwo honorowe: Tadeuszowi Rumanstorferowi, Stanisławowi Stopie, Adamowi Walidudzie i Kiejstutowi Żemaitisowi.
Rok 1969
• 21–25 maja 1969, Kraków – Jubileusz 50-lecia Akademii Górniczo-Hutniczej:
– ufundowanie przez SW AGH sztandaru dla uczelni, który wręczono 22 maja 1969 rektorowi AGH na rynku głównym w Krakowie,
– po raz pierwszy przeprowadzono uroczyście akt powtórnej immatrykulacji absolwentów AGH, którzy rozpoczęli studia w 1919 roku. Zapoczątkowano w ten sposób tradycję, która trwa do dziś i jest żywo oczekiwana przez kolejne pokolenia wychowanków uczelni.
– uczczono także 80-lecie urodzin i 60-lecie pracy naukowej prof. W. Goetla.
Lata 1970 –1975
• Stowarzyszenie Wychowanków zorganizowało 11 kolejnych sesji naukowych AGH z zakresu nauk górniczych, hutniczych i budowlanych; materiały zostały opublikowane w Zeszytach Specjalnych Wydawnictwa AGH.
• 1971 – Stowarzyszenie otrzymało stałą siedzibę w pawilonie A-0, pok.1, wysoki parter.
• 27 stycznia 1971 – Wprowadzono własną odznakę członkowską SW AGH.
• 6 listopada 1972 – Zmarł w Krakowie prof. W. Goetel; spoczął w alei zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim.
• 21 marca 1973 – Po raz pierwszy wręczono odznaki honorowe „Za zasługi dla SW AGH”. Przyznano je 39 szczególnie zasłużonym osobom założycieli i patronom stowarzyszenia. Każda odznaka ma własny, wygrawerowany numer ewidencyjny i odpowiednią legitymację.
• 1974 – Opublikowany został pierwszy numer „Informatora Stowarzyszenia Wychowanków AGH”. Do 2009 roku wydano łącznie 20 kolejnych numerów zawierających najważniejsze dane z życia uczelni i SW AGH.
• 4 października 1975 – Obchodzono uroczyście jubileusz 30-lecia Stowarzyszenia Wychowanków AGH. Z tej okazji odsłonięto, w pawilonie A-0, tablicę ku pamięci:
– W. Goetla (koło auli),
– wychowanków i studentów poległych w latach 1939-1945 (koło auli).
Przeprowadzono uroczystość powtórnej immatrykulacji absolwentów roczników 1920/21, 1923/24 i 1925/26 oraz przygotowano medal okolicznościowy i liczne pamiątki.
Lata 1976 –1985
• Stowarzyszenie Wychowanków AGH zorganizowało powtórną immatrykulację z okazji 50-lecia rozpoczęcia studiów dla kolejnych roczników absolwentów uczelni.
• 13 marca 1976 – Ogłoszenie konkursu na opracowanie tekstów nowych piosenek o tematyce górniczej i hutniczej oraz opis zapomnianych tradycji i obrządków górniczych i hutniczych. Konkurs przyniósł mało znaczący efekt.
• W całym 10-letnim okresie zorganizowano 11 kolejnych Sesji naukowych AGH o tematyce górniczej, hutniczej i budowlanej połączonych ze zjazdami naukowymi SW AGH. Sesje odbywały się zwykle w dniach świąt górniczych i hutniczych. Po 1985 roku zaprzestano organizacji sesji ogólnouczelnianych. Zastąpiły je posiedzenia o węższym, bardziej specjalistycznym zakresie organizowane przez poszczególne wydziały i instytuty.
• 20 października 1979 – Z okazji 60-lecia AGH opublikowano „Księgę Wychowanków i Wychowawców AGH” oraz „Kronikę i spis absolwentów AGH w Krakowie (1919–1979)” pod redakcją J. Samujłły.
• Stowarzyszenie włączyło się także czynnie w proces odtworzenia figur górników i hutników przed pawilonem A-0.
• 20 stycznia 1983 – Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze uchwaliło nowy Statut SW AGH i dokonało gruntownej zmiany struktury organizacyjnej Stowarzyszenia. Walne Zebrania Członków zastąpiono Krajowymi Zjazdami delegatów, a na niższym szczeblu utworzono Zarząd Główny SW AGH z siedzibą w Krakowie i zarządy Oddziałów i Kół.
• 16 listopada 1985, Kraków – Z okazji 40-lecia Stowarzyszenia zorganizowano uroczystości centralne w Krakowie oraz w licznych kołach terenowych na obszarze całego kraju. Z tej okazji SW AGH otrzymało sztandar ufundowany przez wychowanków AGH i koła terenowe. W uroczystości wbijania specjalnych srebrnych gwoździ do drzewca sztandaru wzięło udział 62 fundatorów w obecności rektora uczelni prof. Antoniego S. Kleczkowskiego i władz głównych SW AGH. Uczestnicy jubileuszu wzięli udział w spotkaniach na Wydziałach AGH i w balu w hotelu „Holiday Inn” oraz otrzymali medal oraz liczne pamiątki okolicznościowe.
Lata 1986 –1996
• Organizacja co roku aktu powtórnej immatrykulacji z okazji 50-lecia rozpoczęcia studiów w AG.
• 29 maja 1987, Kraków – I Krajowy Zjazd Stowarzyszenia Sprawozdawczo-Wyborczy z udziałem wybranych w kołach delegatów według zapisów znowelizowanego statutu.
• 21–23 września 1989 – Udział organizacyjny SW AGH i członków w uroczystościach 70-lecia AGH. W ich ramach zorganizowano sesję naukową dla uczczenia 100 rocznicy urodzin rektora prof. W. Goetla, długoletniego przewodniczącego SW AGH.
W hallu A-0 odsłonięto 2 tablice pamiątkowe dla uczczenia:
– prof. Władysława Taklińskiego,
– ofiar NKWD wśród pracowników Uczelni.
• 21 czerwca 1991 – Władysław Longa otrzymuje zaszczytny tytuł „Honorowego Przewodniczącego SW AGH”.
• 1992 – utworzenie koła zagranicznego w Albanii z siedzibą w Tiranie.
• 21–23 września 1995, Kraków – Uroczystość 50-lecia Stowarzyszenia Wychowanków AGH i III Krajowy Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy SW AGH. Z tej okazji wybito medal jubileuszowy oraz przygotowano liczne pamiątki dla uczestników święta.
Jubileusz znalazł silny oddźwięk w strukturach terenowych (kołach) SW AGH.
Lata 1996 –2005
• 10 maja 1996 – Uroczyste odsłonięcie marmurowej tablicy członków honorowych SW AGH (A-0, hall).
• 24-25 czerwca 1999, Kraków – obchody jubileuszu 80-lecia AGH.
Po 60 latach powróciła na swoje dawne miejsce, na szczycie pawilonu A-0, figura Św. Barbary patronki górników. Figura została odtworzona na podstawie istniejących dokumentów i szkiców, które ocalały w archiwach. Figurę poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II.
• 21 czerwca 1991 – Nowelizacja Statutu SW AGH oraz szeregu regulaminów wewnętrznych. Umożliwienie absolwentom AGH nabywanie w biurze SW AGH ozdobnego dyplomu ukończenia studiów.
• 30 listopada 1999 – Kazimierz Matl otrzymuje, przyznany przez zjazd, zaszczytny tytuł „Honorowego Przewodniczącego Stowarzyszenia Wychowanków AGH”.
• 6 grudnia 1999 – Organizacja dla członków SW AGH pielgrzymki do Watykanu na spotkanie z Ojcem Świętym Janem Pawłem II.
• 11 grudnia 1999 – Odsłonięcie odnowionego nagrobka Stanisława Staszica na Bielanach w Warszawie (Koło SW AGH przy Inst. Szkła i Ceramiki).
• 2004, Kraków – utworzono Koło SW AGH im. W. Goetla przy Zarządzie Głównym. Zrzesza ono wszystkich członków stowarzyszenia, którzy dotąd znajdowali się poza ewidencją istniejących kół terenowych.
• 16-17 września 2004, Kraków – Uroczystości jubileuszowe 60-lecia SW AGH. Obchody odbyły się w Krakowie w AGH w auli i na wydziałach (Msza św., sesja naukowa). Z tej okazji opublikowano opracowanie K. Matla pt. „Kronika 60-lecia Stowarzyszenia Wychowanków Akademii Górniczo-Hutniczej im. St. Staszica w Krakowie 1945–2005” (254 strony).
Lata 2006 –2010
• Organizacja kolejnych corocznych uroczystości powtórnej immatrykulacji po 50 latach.
• wrzesień 2008 – Stowarzyszenie otrzymało status Organizacji Pożytku Publicznego na podstawie decyzji Sądu Rejonowego Kraków-Śródmieście, Wydział Gospodarczy KRS 0000084696. Upoważnia to członków SW AGH i sponsorów do przekazywania 1% od podatku na cele SW AGH.
• 20-lecie koła SW AGH w Tarnowie.
• 2009 – utworzenie koła zagranicznego w Wietnamie z siedzibą w Hanoi.
• 2009 – 10-lecie koła „Trybunalskiego” SW AGH w Piotrkowie Trybunalskim.
• Jesień 2010, Kraków – Przewidziano skromne uroczystości dla uczczenia 65-lecia SW AGH.
• Jesień 2010 – 35-lecie koła SW AGH KWB „Bełchatów”.
• Kazimierz Matl
