Vivat Akademia
Periodyk Akademii Górniczo-Hutniczej
28 kwiecień 2024

Profesor Jerzy Niewodniczański profesorem honorowym AGH

Profesor Jerzy Niewodniczański na AGH, pracę rozpoczął w 1956 roku. Profesor jest człowiekiem pełnym inicjatyw o mocnym nastawieniu społecznym, co powodowało, że podejmował się różnych zadań i pełnił liczne funkcje, był: Inspektorem Ochrony Radiologicznej i szefem Działu Dozymetrii Instytutu Techniki Jądrowej AGH, Sekretarzem Naukowym Międzyresortowego Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej i Kierownikiem Zakładu Geofizyki Jądrowej. W latach 1984–1987 pełnił funkcję Prorektora ds. Nauczania AGH. Od 1988 roku do 1990 był dyrektorem Międzyresortowego Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej, który w wyniku Jego starań uzyskał prawa wydziału. W roku 1991 doszło do połączenia w ramach Wydziału Fizyki i Techniki Jądrowej, Międzyresortowego Instytutu Fizyki i Techniki Jądrowej oraz Zakładu Fizyki Ciała Stałego z Wydziału Metalurgicznego. Profesor został pierwszym dziekanem tego wydziału.

W 1992 roku został prezesem Państwowej Agencji Atomistyki nie przerywając jednak pracy w AGH. W uczelni prowadził dalej zajęcia dydaktyczne oraz kierował w latach 1998–2004 Zakładem Dydaktyki Fizyki. Funkcję w Państwowej Agencji Atomistyki pełnił do 2009.

Działalność profesora związana była z wykorzystaniem metod jądrowych w badaniach i różnych zastosowaniach. Zajmował się profilowaniem otworów wiertniczych metodami jądrowymi w poszukiwaniach potasu jak również zastosowaniem tych metod do laboratoryjnych i terenowych badan gruntów niespoistych. Prace te zaowocowały wyprodukowaniem 50 układów pomiarowych do prac terenowych. Profesor stosował w warunkach laboratoryjnych i terenowych metody analizy aktywacyjnej i radioizotopowej rentgenowskiej analizy fluorescencyjnej do oznaczania zawartości wybranych pierwiastków w rudach, minerałach i meteorytach. Z tej tematyki wykonał pracę doktorską i habilitacyjną. Uczestniczył też w badaniach zjawisk zachodzących w śniegach i lodowcach w wysokich górach obejmujących takie zagadnienia jak transport pary w atmosferze, efekt wysokościowy izotopów stabilnych, firnifikacja śniegu. W pomiarach wykorzystano materiał zebrany podczas wypraw naukowo-alpinistycznych w Andy i Hindukusz.

Bardzo dużo czasu profesor poświęcił zagadnieniom dozymetrii, ochrony przed promieniowaniem jonizującym oraz bezpieczeństwu jądrowemu. Prowadził między innymi badania zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych w środowisku, materiałach budowlanych i odpadach przemysłowych. Wyniki działalności naukowej profesora udokumentowane są w ponad 80 wystąpieniach konferencyjnych i publikacjach oraz kilku patentach.

Na szczególne podkreślenie zasługuje aktywność międzynarodowa profesora i związana z tym promocja AGH. Profesor był na stażach naukowych w Instytucie Geofizyki i Geochemii Jądrowej w Moskwie, w Instytucie Nauk Geologicznych w Londynie, w narodowym Biurze Wzorców (NBS) w Gaithersburgu w USA. Lata 1979–1982 spędził w Nigerii, gdzie był profesorem na uniwersytecie w Jos. Jako ekspert MAEA przebywał Tanzanii, Kenii, Jordanii i Rumunii.

Profesor pełnił i pełni szereg funkcji w organizacjach międzynarodowych. Przez 6 lat był członkiem, a w latach 2000–2005 wiceprzewodniczącym Rady Gubernatorów MAEA, był przewodniczącym delegacji polskiej na corocznych zgromadzeniach Konferencji Generalnej MAEA, przewodniczącym Konferencji Generalnej MAEA, był przewodniczącym Komitetu Całości Konferencji Generalnej MAEA, członkiem Rady (Zarządzającej) Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) w Genewie, członkiem Rady (Zarządzającej) Europejskiego Towarzystwa Energii Atomowej (EAES), członkiem Stałej Grupy Doradców Dyrektora Generalnego MAEA, ds. Nieenergetycznych Technologii Jądrowych (SAGNA), członkiem Komitetu Naukowo-Technicznego (STC, Art. 134 Traktatu EURATOM) Komisji Europejskiej.

Profesor J. Niewodniczański był żywo zainteresowany kształceniem w AGH zarówno od strony organizacyjnej, jako Prorektor ds. Kształcenia, Dziekan WFiTJ i Kierownik Zakładu Dydaktyki jak i samego procesu kształcenia. Wypromował 30 dyplomantów i czterech doktorów.

Znana jest także Jego fascynacja turystyką górską, jest przewodnikiem tatrzańskim, był instruktorem alpinizmu.

Miałem przyjemność współpracować z prof. J. Niewodniczańskim pełniąc funkcję Jego zastępcy jako dyrektora MIFiTJ oraz prodziekana, kiedy pełnił funkcje dziekana WFiTJ. Profesor decyzje podejmował szybko, zdecydowanie, a czasem ostro reagował w kontaktach z pracownikami, ale umiał też wysłuchać i uwzględniać argumenty stron, przeprosić, jeśli tego wymagała sytuacja, co zjednywało Mu sympatię kolegów i współpracowników.

Profesor Jerzy Niewodniczański za duży wkład w rozwój uczelni, tworzenie nowych struktur organizacyjnych, szeroką działalność krajową i organizacyjną oraz promocję AGH w pełni zasługuje na tytuł profesora honorowego Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.

Skrót laudacji wygłoszonej podczas uroczystego posiedzenia Senatu AGH w dniu 20 listopada 2009, poświęconego wręczeniu godności profesora honorowego AGH prof. Jerzemu Niewodniczańskiemu, przez promotora nadania, prof. Kazimierza Jelenia.

fot. ZS