Vivat Akademia
Periodyk Akademii Górniczo-Hutniczej
14 maj 2024

Profesor Czesław Olech doktorem honoris causa AGH

Profesor Czesław Kazimierz Olech, urodził się 22 maja 1931 roku w Pińczowie. Ukończył I LO Stefana Żeromskiego w Kielcach (1949). Absolwent matematyki UJ (1954). W latach 1954–1957 doktorant. Doktorat „O koincydencji asymptotycznej zbiorów usłanych przez całki dwu układów równań różniczkowych zwyczajnych” obronił w Instytucie Matematycznym PAN 26 kwietnia 1958. Habilitował się w IM PAN w 1962 roku na podstawie pracy „On the global stability of an autonomous system on the plane”, docent w latach 1963–1966. W 1966 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1973 roku tytuł profesora zwyczajnego.

W latach 1960–1961 profesor Czesław Olech przebywał w Stanach Zjednoczonych na zaproszenie słynnego matematyka Solomona Lefschetza, twórcę ośrodka zajmującego się równaniami różniczkowymi i matematyczną teorią sterowania.

Prace Czesława Olecha dotyczyły, między innymi, fundamentalnych problemów nauk stosowanych, a mianowicie asymptotycznej stabilności i globalnej asymptotycznej stabilności, z wykorzystaniem twierdzeń Lapunowa i ich uogólnień. Szczególnie cenne są liczne zastosowania w teorii sterowania i w rachunku wariacyjnym. Czesław Olech zajmował się również badaniem punktów osobliwych oraz rozwiązaniami okresowymi i prawie okresowymi układów dynamicznych opisywanych równaniami różniczkowymi różnych typów.

Profesor Olech działał w wielu instytucjach naukowych, gdzie pełnił funkcje kierownicze: Instytut Matematyczny PAN (dyrektor w latach 1970–1986), Międzynarodowe Centrum Matematyczne im. Stefana Banacha PAN, Rada Naukowa Instytutu Matematycznego PAN, Komitet Matematyki PAN, wieloletni członek CKK. Członek w Komitecie Wykonawczym IMU w latach 1979–1986. Przewodniczył Komitetowi Organizacyjnemu Międzynarodowego Kongresu Matematyków Warszawa 1982, który odbył się w Warszawie w 1983 roku.

Otrzymał liczne nagrody i odznaczenia: Państwowa (I st. 1976); Medal Martina Drimowa Bułgarskiej Akademii Nauk 1979; Medal im. Bernarda Bolzano Czechosłowackiej Akademii Nauk 1981; Medal im. Stefana Banacha PAN 1992; Medal PAN im. Mikołaja Kopernika; Krzyż Komandorski OOP 1984.

Współpracował z Krajowym Funduszem na rzecz dzieci, prowadząc zajęcia w ramach programu pomocy wybitnie uzdolnionym.

Równania różniczkowe stanowią fundament nauk stosowanych, a w konsekwencji stanowią fundament wielu dyscyplin nauk technicznych. Pierwszym miejscem zatrudnienia prof. Czesława Olecha było AGH (18 sierpnia 1952) w Katedrze Matematyki kierowanej przez prof. S. Gołąba. Profesor Olech przez szereg lat wykładał matematykę na naszym wydziale, kształcąc w ten sposób przyszłą kadrę naukową, między innymi z zakresu automatyki i teorii sterowania.

Podsumowując AGH pragnie nadać godność doktora honoris causa prof. dr. hab. Czesławowi Olechowi, jednemu z najwybitniejszych przedstawicieli krakowskiej szkoły równań różniczkowych, za dorobek naukowy istotnie wzbogacający rozwój teorii równań różniczkowych i teorii sterowania w świecie, a w szczególności w Polsce i w AGH oraz za zasadniczy wpływ na rozwój kadry naukowej oraz naukowo-dydaktycznej i inżynierskiej z zakresu automatyki i innych dyscyplin nauk technicznych. Szczególnie ważne są wyniki profesora dotyczące sterowania optymalnego w przestrzeniach skończenie wymiarowych i zatem bliskie zastosowań, bo rozwiązywalne technikami skończenie wymiarowymi z wykorzystaniem łatwo dostępnych narzędzi informatycznych.

Nauka jest jedna, a matematyka stanowi fundament myślenia naukowego. Senat nadaje godność doktora honoris causa matematykowi, wybitnemu uczonemu i od dziś członkowi Wspólnoty Akademickiej AGH. Akademia oraz w szczególności nasz wydział wiele zawdzięcza Panu Profesorowi zwłaszcza w kształtowaniu uczciwości w myśleniu.

Skrót laudacji wygłoszonej podczas uroczystego posiedzenia Senatu AGH w dniu 29 czerwca 2009, poświęconego wręczeniu godności doktora honoris causa AGH prof. Czesławowi Olechowi, przez promotora nadania, prof. Wojciecha Mitkowskiego.

fot. ZS