Piękna jest tradycji mowa
- Szczegóły
- Kategoria: Numer 13
- 18 czerwiec 2015
10 grudnia 2014 roku o godzinie 12:00 w Muzeum Okręgowym w Koninie-Gosławicach odbyło się uroczyste otwarcie wystawy czasowej „Piękna jest tradycji mowa. Spotkania gwarków, czyli karczmy piwne” . Fragment wiersza „Na 4 grudnia 2011” autorstwa Bronisławy Betlej opublikowanego w nr. 7 (2011) Vivat Akademia, posłużył za motto przygotowanej ekspozycji.
Autorzy zadedykowali wystawę Panu Profesorowi dr. hab. inż. Arturowi Bębnowi, a także członkom Koła Seniora SITG przy PAK KWB Konin S.A., które pod przewodnictwem prezesa Jerzego Ryguły 12 maja 2015 roku obchodzi jubileusz 20-lecia. Autorom bliska jest myśl Ezry Pounda: „tradycja to piękno, które chronimy, a nie więzy, które nas krępują”.
Jak napisano w jednym z artykułów, na uroczystość „kolasą mechaniczną z Królewskiego Miasta Krakowa”, jak przed laty, przyjechał prof. Artur Bęben – gość honorowy wernisażu.
Na otwarcie przybyli samorządowcy z zastępcą prezydenta Konina Sławomirem Lorkiem na czele. Muzeum gościło również wiele Starych Strzech – m.in. byłych dyrektorów kopalni „Konin”, przedstawicieli aktualnego zarządu PAK KWB Konin S.A. oraz wielu innych znakomitych gości, miłośników górniczych tradycji i regionalistów oraz przedstawiciele lokalnych mediów.
Uroczystość była również okazją do złożenia autografu autora w monografii Górnicza lampa się pali… Z prośbą o pamiątkowy wpis ustawiła się kolejka czytelników.
W nastrojowych piwnicach spichlerza odbyła się ceremonia skoku przez skórę, a młode lisy wstąpiły w stan gwarkowy pasowane przez Starą Strzechę Jarosława Czyża, członka Zarządu PAK KWB Konin S.A.
To już trzecia wystawa czasowa poświęcona problematyce górniczej od chwili uruchomienia w styczniu 2010 roku we wnętrzach wyremontowanego XIX-wiecznego spichlerza stałej ekspozycji górniczej i skansenu maszyn górniczych na zewnątrz budynku. W 2011–12 r. zaprezentowaliśmy historię i dorobek Orkiestry Dętej KWB „Konin” i tradycje górniczego muzykowania. W 2012–13 roku przygotowaliśmy wystawę o przyrodzie zrekultywowanych terenów pogórniczych i sukcesów rekultywacji.
Tym razem opowiadamy o tradycji gwareckich barbórkowych spotkań przy piwie, a znakomitą okazją do realizacji tego przedsięwzięcia jest prezentacja daru Pana Profesora Artura Bębna, który ofiarował do górniczej kolekcji swą liczącą około 400 egzemplarzy kolekcję pamiątkowych kufli i szklanic, którą gromadził w latach 1950–2010, uczestnicząc w kilkuset spotkaniach gwarków w zakładach przemysłów: górnictwa węgla i rud, wapienniczym, cementowym.
Profesor Artur Bęben brał udział w wypracowaniu formuły spotkań gwarków konińskiej kopalni, sprawując kilkunastokrotnie funkcję Prezesa Wysokiego, a w Sprawach Piwnych Zawsze Nieomylnego Prezydium.
O tym, jak tradycja karczmy piwnej
dotarła do Konina
Tradycję tę zaszczepił w Koninie dyrektor kopalni „Konin” Adam Winter. 3 grudnia 1976 r. po raz pierwszy w zagłębiu konińskim zabrzmiały słowa:
Idą, idą lisy z góry, lamp górniczych światła płoną
Niechaj pieśń rozpoczną chóry, niech ich przyjmie bratnie grono.
W księdze piwnej znajdujemy wpisy: „Anno domini MCMLXXVI, w trzydziestym pierwszym roku gwarectwa konińskiego, uświetniony obecnością Starej Strzechy Adama Wintera, pierwszy tradycyjny skok przez skórę został odprawowany”.
„Wierzę, że ta stara tradycyjna zabawa gwarecka stanie się stałym elementem górniczej zabawy i służyć będzie konsolidacji i coraz większej solidarności gwarków konińskich. Tu w centrum prastarej Polski między Warszawą a Poznaniem, Gnieznem a Kruszwicą. 3 XII 1976 r. Adam Winter” (z księgi piwnej).
O wystawie
Na wystawie zobaczyć można kolekcję ofiarowaną konińskiemu muzeum w 2011 r. przez profesora Artura Bębna – reprezentujące przekrój przemysłu wydobywczego w Polsce. W gablotach prezentujemy również m.in. książki autorstwa A. Bębna: Górnicza lampa się pali… oraz Nie tylko z przymrużeniem oka. Wspomnienia i anegdoty uczelniane przez życie pisane, zachęcając do ich przeczytania.
Znalazł się tu również oczywiście cały zbiór kufli ze spotkań konińskich gwarków i sprzęty, które tej zabawie towarzyszą, np. tron króla piwnego, czy dyby, w które zakuwa się za karę „niesfornych” gwarków. Zwiedzający mogą sobie tutaj zrobić pamiątkowe zdjęcia. Obejrzeć można również wybrane zdjęcia ze spotkań gwareckich od 1976 roku. Wielką atrakcją są również archiwalne zdjęcia z uczelni górniczej w Leoben oraz zdjęcia z uroczystości barbórkowych w Akademii Górniczej w Krakowie z okresu międzywojennego.
Historia karczm piwnych nierozerwalnie związana jest ze świętem patronki górników – krótka prezentacja innych uroczystości i zwyczajów podczas obchodów Barbórki w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz w kopalni Konin, wydała nam się niezbędna i bardzo ciekawa. Na ekspozycji w gablotach zobaczyć można również m. in. podobizny św. Barbary.
Należy zaznaczyć, że to właśnie tradycje górnicze integrują obecnych i byłych pracowników kopalni bez względu na ich wiek i stanowiska zawodowe, a w ich kultywowaniu w naszym regionie udział miały i mają władze kopalni oraz działające przy kopalni Konin: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa, Koło Seniora SITG, związki zawodowe wraz ze swoimi Kołami Seniora, a także szerokie grono zapaleńców.
Na zakończenie organizatorzy pragnęliby podkreślić, że wystawa powstała dzięki współpracy, życzliwości i nieodpłatnym przekazaniu materiałów do wystawy przez różne osoby i instytucje.
Współpraca (kolejność alfabetyczna): Ewa Galantkiewicz, Zbigniew Jagodziński, Piotr Ordan, Jerzy Ryguła, Maciej Sobina.
Eksponaty na wystawie: ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Koninie, Koła Seniora SITG PAK KWB Konin, Koła Zakładowego SITG PAK KWB Konin i od osób prywatnych.
Aranżacja wystawy, opracowanie graficzne: Lucyna Umerle-Głaz. Kurator wystawy: Izabela Lorek.
Izabela Lorek
Muzeum Okręgowe w Koninie,
Kazimierz Brzeg
Koła Seniora PAK KWB Konin S.A.
