Vivat Akademia
Periodyk Akademii Górniczo-Hutniczej
28 marzec 2024

Jubileusz 50-lecia Wydziału Metali Nieżelaznych

W 2012 roku Wydział Metali Nieżelaznych AGH obchodzi jubileusz 50-lecia swojego utworzenia, jednak historia istnienia nauki o metalach nieżelaznych w AGH jest znacznie starsza.

W dniu 1 maja 1922 roku w Akademii Górniczej powołano Wydział Hutniczy. Wśród powołanych na tym wydziale katedr znajdowała się Katedra Innych poza Żelazem Metali, od 1930 roku pod kierownictwem prof. Aleksandra Krupkowskiego i to był początek postrzegania metali nieżelaznych jako bardzo ważnej części metalurgii. Wiąże się to także z tym, że już na początku XX wieku na ziemiach polskich produkowano głównie ołów, cynk, srebro, miedź, a produkcja cynku była jedną z największych na świecie. W roku akademickim 1951/52 powołano Katedrę Metalurgii Metali Nieżelaznych z kierownikiem prof. Aleksandrem Krupkowskim. Szybki rozwój przemysłu metali nieżelaznych spowodował znaczne zapotrzebowanie na kadrę inżynierską o tej specjalizacji i dlatego postanowiono powołać nowy wydział w oparciu o powyższą katedrę. Na organizatora nowego wydziału powołano prof. Emiliana Iwanciwa, który wziął na siebie cały ciężar organizacyjny.

W kronice Akademii Górniczo-Hutniczej zapisano:

„Wraz z rozpoczęciem roku akademickiego 1962/63 zaczął działalność nowy Wydział Metali Nieżelaznych. Zostały do niego przeniesione z Wydziału Metalurgicznego następujące Katedry: Katedra Chemii Fizycznej, Katedra Chemii Metali i Rud, Katedra Metalurgii Metali Nieżelaznych – w wyniku czego odeszli z tego wydziału tak wybitni profesorowie i docenci jak przede wszystkim prof. A. Krupkowski, J. Bazan, W. Domański (na emeryturze od 1960), E. Iwanciw, J. Kowalski, W. Ptak, J. Sędzimir, W. Truszkowski, J. Wantuchowski, M. Woźniak i Z. Zembura.

W składzie organizacyjnym nowego wydziału powołano jeszcze: Katedrę Teorii Procesów Metalurgicznych, Przeróbki Plastycznej i Metaloznawstwa. Na pierwszy rok studiów przyjęto 80 osób, tak więc w roku akademickim byli studenci I roku i IV roku (od semestru VIII). Pierwsi absolwenci nowego wydziału otrzymali dyplomy w czerwcu 1963 roku.

Rozpoczęcie uroczystości – wejście Rady Wydziału z Panią dziekan i rektorem - fot. Maciej Gądek
Rozpoczęcie uroczystości – wejście Rady Wydziału z Panią dziekan i rektorem - fot. Maciej Gądek

Wydział rozpoczął działalność w okresie intensywnej rozbudowy polskiego przemysłu metali nieżelaznych, budowano wtedy: Hutę Cynku w Miasteczku Śląskim, Hutę Aluminium w Koninie, rozpoczęto budowę polskiego przemysłu miedziowego tj. Huty Miedzi „Legnica”, Huty Miedzi „Głogów” I i II, Hutę „Orsk”, rozbudowywano ZGH Bolesław, HMN Szopienice, Hutę Aluminium w Skawinie, ZML Kęty inne zakłady, więc zapotrzebowanie na kadrę fachowców było bardzo duże. Znaczny rozwój wydział zawdzięcza rozwijającemu się przemysłowi miedziowemu. To nasi naukowcy i absolwenci byli współautorami i realizatorami oryginalnej w skali światowej technologii produkcji miedzi w procesie jednostadialnym zwanym często „polskim procesem”. Pracownicy naukowi wydziału byli autorami wielu nowych technologii lub też modyfikacji wielu procesów w zakresie otrzymywania metali nieżelaznych i ich stopów, przeróbki plastycznej metali i stopów czy też technologii pozwalającej na otrzymanie określonych własności produkowanych wyrobów.

Goście Jubileuszu - fot. Maciej Gądek
Pani dziekan otwiera uroczyste posiedzenie Rady Wydziału - fot. Maciej Gądek

Do licznych zakładów, z którymi wydział współpracował i współpracuje należą: KGHM Polska Miedź SA, Huta Cynku Miasteczko Śląskie, ZGH Bukowno, Instytut Metali Nieżelaznych w Gliwicach, Huta Aluminium w Koninie, Grupa ZML Kęty, Bukowno Recykling, Bipromet SA Katowice, Walcownia Metali Czechowice-Dziedzice, Hutmen SA Wrocław, WSK Mielec, WSK Rzeszów, Orlen Oil, Rado i wiele innych z poza branży metali nieżelaznych.

W minionym półwieczu wydział wykształcił 3778 specjalistów, w tym 3381 na studiach stacjonarnych, w zdecydowanej większości magistrów inżynierów (stan na 26 lipca 2012), wśród których bardzo wielu związało swoją karierę zawodową z polskim przemysłem metali nieżelaznych. Rozwijali się wraz z firmami stając się znakomitą kadrą nie tylko technologów, ale także zarządzającą przedsiębiorstwami. Wielu absolwentów podjęło pracę w różnych dziedzinach gospodarki osiągając wysokie stanowiska, także w administracji państwowej. Znaczna grupa naszych wychowanków podjęła pracę poza granicami Polski robiąc karierę naukową w USA, Kanadzie, Chile, Austrii, Niemczech, Wietnamie. Mamy też absolwentów pracujących w dziedzinie metali nieżelaznych w takich krajach jak Australia, RPA czy Boliwia.

Aula szczelnie wypełniona - fot. Maciej Gądek
Aula szczelnie wypełniona - fot. Maciej Gądek

W dniach 28 i 29 września odbywały się uroczystości Jubileuszowe 50 rocznicy powstania wydziału. W dniu 29 września 2012 roku odbyła się Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt. „Metale Nieżelazne 2012”. W ramach tej konferencji odbyły się trzy sesje naukowe.

Pierwsza to „50 lat współpracy i doświadczeń WMN z przemysłem”, w której przedstawiciele przemysłu mówili o współpracy i wspólnych osiągnięciach. Przedstawili to: prof. Zbigniew Śmieszek, dyrektor IMN Gliwice, dyrektor Huty Miedzi „Głogów” Roman Grzelczak w imieniu przemysłu miedziowego, dyrektor Rafał Hubicki w imieniu Grupy Kęty, dyrektor Huty Miedzi „Cedynia” Zygmunt Woźny, Prezes Jan Sendal z Walcowni Metali Nieżelaznych „Łabedy”, dyrektor Robert Uberman z Orlen Oil, z PZL Mielec Stefan Frask, dyrektor Jerzy Bajorek z Rado Sp. z o.o.

Druga sesja była poświęcona tematowi „Absolwenci wydziału za granicą”, w której wychowankowie wydziału pracujący za granicą i mający znaczne osiągnięcia przedstawili referaty opisujące swoje firmy i własne osiągnięcia. Wystąpili: Wojciech Szczypiorski z Hazelet Strip Casting Corporation USA, Paweł Kazanowski z Hydro Extruded Products USA, Leszek Orman z Koncern Solway, Bartłomiej Winarski z University of Manchester Anglia. Wszyscy referencji wyrażali podziękowanie za wysoki poziom wykształcenia otrzymanego na wydziale.

Rozpoczęcie uroczystości jubileuszowych - fot. Maciej Gądek
Przedstawiciele firm wyróżnionych medalem „Przyjaciela Wydziału” - fot. Maciej Gądek

Trzecia sesja poświęcona była tematowi: „Kształcenie i badania naukowe na Wydziale Metali Nieżelaznych”. Referat wprowadzający przedstawił Prodziekan ds. Kształcenia dr inż. Wacław Muzykiewicz, który scharakteryzował poszczególne kierunki kształcenia. Obecnie prowadzi się na wydziale następujące kierunki:

Metalurgia

Specjalności:

– metalurgia i recykling metali nieżelaznych

– przeróbka plastyczna

– metale szlachetne w przemyśle i jubilerstwie

Inżynieria Materiałowa

Specjalności:

– inżynieria materiałów metalicznych

– materiałoznawstwo metali nieżelaznych

Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

Specjalności:

– inżynieria produkcji i zastosowanie metali nieżelaznych

– materiały i technologie w systemach elektroenergetycznych

Następnie kierownicy poszczególnych katedr wydziału przedstawili działalność swoich katedr zarówno w zakresie kształcenia jak i prac badawczych.

W drugim dniu jubileuszu odbyły się główne uroczystości rozpoczynające się uroczystym posiedzeniem Rady Wydziału, które otworzyła prof. Maria Richert – dziekan wydziału witając gości. Rektor AGH prof. Tadeusz Słomka w serdecznych słowach mówił o osiągnięciach wydziału, podkreślając jak wielu absolwentów wydziału jest obecnych na jubileuszu, co świadczy o silnych więzach wychowanków z wydziałem.

Gratulacje od przedstawicieli SITMN prof. Z. Śmieszka i dr Z. Szymańskiego - fot. Maciej Gądek
Kwiaty dla Pani Dziekan od przedstawicieli przemysłu - fot. Maciej Gądek

W swoim wystąpieniu dziekan prof. M. Richert przedstawiła historię powstania wydziału i stały jego rozwój. Obecnie studiuje na wszystkich kierunkach prowadzonych przez wydział 1000 studentów. Prof. Krzysztof Fitzner przedstawił referat „Kierunki badawcze na Wydziale Metali Nieżelaznych” omawiając najważniejsze prowadzone przez pracowników badania naukowe, a także mówił o stale powiększającej się nowoczesnej bazie aparaturowej.

Doceniając jak ważna dla wydziału jest współpraca z przemysłem, Rada Wydziału przyznała medal honorowy „Przyjaciela Wydziału” następującym firmom: Fundacji Polskiej Miedzi, Hermex, IMN, ZM Ropczyce, Bipromet, ZGH Bolesław, HC Miasteczko Śląskie, Bolesław Recykling, Rado Sp.zo.o, Orlen Oil.

Wydział nasz zawsze przykładał dużą wagę do kontaktów z wychowankami podkreślając to poprzez wręczenie ozdobnych dyplomów ukończenia studiów pierwszym absolwentom wydziału, które wręczył rektor prof. T. Słomka wraz z panią dziekan.

Następnie Prezes Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Metali Nieżelaznych prof. Z. Śmieszek wręczył Honorowe Statuetki Hutnika jako wyróżnienie dla pracowników wydziału w różnym zakresie działalności i nie tylko stowarzyszeniowej.

Dziekan prof. Maria Richert wręczyła dyplomy uznania dla absolwentów, których dzieci ukończyły też studia na tym samym wydziale. Miłym akcentem było wręczenie przez panią dziekan pamiątkowych albumów seniorom wydziału w osobach: prof. Zofii Orman, prof. Jerzemu Sędzimirowi i prof. Tadeuszowi Karwanowi, przy gromkich brawach zebranych w auli uczestników jubileuszu.

Statuetki Hutnika wręczają przewodniczący SITMN prof. Z. Śmieszek i honorowy prezes dr inż. J.Z. Szymański - fot. Maciej Gądek
Pracownicy Wydziału wyróżnieni przez SITMN „Statuetką Hutnika" - fot. Maciej Gądek

Odczytanie listów gratulacyjnych, w tym od Rektora WSIZ w Rzeszowie prof. Tadeusza Pomianka – wychowanka wydziału, rozpoczęło składanie gratulacji przez gości: w imieniu Politechniki Śląskiej przez prof. Leszka Dobrzańskiego, Dyrektora IMN w Gliwicach prof. Zbigniewa Śmieszka, Honorowego Prezesa SITMN dr Józefa Zbigniewa Szymańskiego. W imieniu Zarządu i Hut Polskiej Miedzi dyrektora Romana Grzelczaka, HM „Legnica”, HM „Cedynia”. W imieniu wychowanków zatrudnionych w Hucie Miedzi „Głogów” życzenia przekazali Z. Bukowski i M. Suślik. Gratulacje składali: w imieniu Izby Gospodarczej Metali Nieżelaznych i Recyklingu – prezes Kazimierz Poznański, przedstawiciele ZGH „Bolesław”, ZM Ropczyce, Grupy „Kęty”, Odlewni Ciśnieniowej z Głogowa Małopolskiego, Instytutu Obróbki Plastycznej z Poznania, Aluminium „Konin”.

W godzinach popołudniowych odbyło się zwiedzanie katedr i laboratoriów wydziału. Wieczorem odbyło się spotkanie koleżeńskie wychowanków wydziału, na którym bawiono się długo i radośnie.

Jerzy Nowakowski